نابرابری اقتصادی، دید بلندمدت را از جوامع می‌گیرد
این تحقیق که با همکاری بیش از ۱۳ هزار شرکت‌کننده از ۶۱ کشور انجام شده و نتایج آن در مجله علمی Nature Human Behaviour منتشر گردیده، توسط کای روگری، استاد سیاست‌گذاری سلامت و مدیریت در دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه کلمبیا، هدایت شده است.
شرکت‌کنندگان در این مطالعه با پرسش‌هایی ساده اما هدفمند روبه‌رو شدند؛ از جمله اینکه آیا ترجیح می‌دهند ۵۰۰ دلار همین امروز دریافت کنند یا ۵۵۰ دلار یک سال بعد. پاسخ‌ها نشان داد که بیشتر افراد، صرف‌نظر از سطح درآمد، گزینه نخست را انتخاب می‌کنند، اما تحلیل داده‌ها نشان داد فقر، تورم و نابرابری اقتصادی احتمال چنین تصمیم‌هایی را به شکل معناداری افزایش می‌دهد.
روگری در توضیح نتایج می‌گوید «طبیعی است افرادی که منابع مالی محدودی دارند، به دنبال سود فوری باشند؛ اما یافته‌های ما نشان می‌دهد حتی افراد ثروتمند در اقتصادهای بی‌ثبات و پرنوسان نیز دچار همین رفتار می‌شوند. نااطمینانی، افق تصمیم‌گیری را کوتاه می‌کند.»
روگری، این رفتار اقتصادی تنها به سطح درآمد مرتبط نیست، بلکه محیط اقتصادی نقش تعیین‌کننده‌تری دارد، در جوامعی که با تورم بالا نابرابری شدید و ضعف اعتماد به آینده اقتصادی روبه‌رو هستند، تمایل به خرج کردن یا سرمایه‌گذاری‌های زودبازده افزایش می‌یابد، در حالی‌که در اقتصادهای پایدار و منصفانه، افراد بیشتر به آینده و برنامه‌ریزی بلندمدت می‌اندیشند.
از سوی دیگر، پژوهش نشان داد انسان‌ها در تصمیم‌گیری‌های مالی رفتار ثابتی ندارند. برای نمونه، اغلب افراد ترجیح می‌دهند مبلغی را امروز دریافت کنند تا اینکه مدت کوتاهی منتظر مبلغ بیشتری بمانند، اما وقتی پای پرداخت در میان باشد، برعکس عمل می‌کنند و حاضرند مبلغ بزرگ‌تر را دیرتر بپردازند. به گفته روگری، این رفتار دقیقاً همان الگویی است که شرکت‌های کارت اعتباری از آن بهره می‌برند؛ با پیشنهاد پرداخت‌های حداقلی و تأخیر در تسویه کامل بدهی.
روگری می‌گوید «انسان‌ها به‌طورمعمول برای حفظ اطمینان خاطر، تصمیم‌هایی می‌گیرند که در کوتاه‌مدت زیان کمتری داشته باشند. این تمایل به قطعیت موجب می‌شود افراد حتی در بلندمدت متحمل زیان بزرگ‌تری شوند، اما احساس امنیت بیشتری داشته باشند.»
پژوهشگران هشدار می‌دهند که این الگوی ذهنی پیامدهایی فراتر از مسائل مالی دارد. از نظر آنان، کوتاه‌نگری اقتصادی به رفتارهایی چون تغذیه ناسالم، کاهش واکسیناسیون، بی‌توجهی به ورزش و حتی تصمیم‌های سیاسی هیجانی نیز دامن می‌زند. در واقع، نابرابری و بی‌ثباتی اقتصادی نه‌تنها بر جیب افراد، بلکه بر سلامت و آینده جامعه تأثیر مستقیم دارد.
به گفته تیم تحقیقاتی، سیاست‌گذاران باید این واقعیت را بپذیرند که «انتخاب‌های نادرست» مردم اغلب نتیجه ضعف اراده نیست، بلکه محصول محیطی است که امنیت اقتصادی را از آنان گرفته است. سیاست‌های مالی و اجتماعی کارآمد باید به جای سرزنش رفتارهای فردی، بر ایجاد شرایط باثبات‌تر، فرصت‌های برابر و اعتماد عمومی متمرکز شوند.
روگری در جمع‌بندی می‌گوید «در اقتصادهایی که مردم مطمئن‌اند آینده‌شان تهدید نمی‌شود، تمایل بیشتری برای پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و تصمیم‌های عقلانی دارند. برابری و ثبات، نه فقط شاخص عدالت، بلکه پیش‌شرط رشد پایدار است.»
این پژوهش با مشارکت ۱۷۱ پژوهشگر از سراسر جهان و به سرپرستی آمّا پانین از دانشگاه کاتولیک لوون در بلژیک و ادواردو گارسیا گارسون از دانشگاه کامیلوسلا در اسپانیا انجام شده است، نتایج این پروژه به باور کارشناسان، می‌تواند مسیر سیاست‌گذاری‌های اقتصادی آینده را به سوی تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر امنیت روانی و ثبات ساختاری هدایت کند.
